Vek i po u Novom Sadu: Obeleženo 150 godina od preseljenja Matice srpske

Svečanom akademijom je u Srpskom narodnom pozorištu obeležena 150-godišnjica preseljenja Matice srpske iz Pešte u Novi Sad, a Akademiji su prisustvovali patrijarh srpski Irinej, episkop bački Irinej i predstavnici vlasti Srbije.

Svečanosti u Novom Sadu sinoć su prisustvovali predsednica Skupštine Srbije Maja Gojković, ministar kulture i informisanja Ivan Tasovac, savetnica predsednika Srbije Jasmina Mitrović Marić, gradonačelnik Novog Sada Miloš Vučević i potpredsedenik pokrajinske Vlade i pokrajinski sekretar za kulturu i javno informisanje Slaviša Grujić.

Prisutnima se prvi obratio episkop bački Irinej koji je rekao da je od svog samog osnivanja Matica srpska bila neraskidivo vezana sa Eparhijom bačkom i sa Srpskom pravoslavnom crkvom u celini i da je tako i dan danas.
„To pokazuje da je Matica srpska uvek shvatala organsku vezu između autentične kulture i duhovnosti“, rekao je Irinej, dodajući da je preseljenjem matice u Novi Sad taj grad s pravom postao duhovni centar srpskog naroda, a Matica srpska primer i ugled ostalim maticama slovenskih naroda.

Prema Irinejevim rečima, preseljenje Matice srpske nije imalo samo važnost za Novi Sad, već za sveukupnu srpku kulturu, a jubilej koji se obeležava je jedan od najvećih i najznačajnijih jubileja u srpskom narodu.

Jasmina Mitrović Marić je rekla da je budućnost jedne države onakva kakve su joj kultura i prosveta, a da je Matica srpska imala presudnu ulogu u održanju srpske i kulture i prosvete i da se od Matice očekuje da i ubuduće bude prva u oblastima kulture, posebno enciklopedistike i leksikografije.

Slaviša Grujić je kazao da su oni koji su doneli odluku o preseljenju Matice srpske u Novi Sad bili hrabri ljudi koji su doneli dobru odluku kojom su omogućili Matici srpskoj da postane najvažnija institucija u oblasti srpske kulture.

Miloš Vučević je rekao da je Novi Sad pre 150 godina, preseljenjem Matice srpske iz Pešte u Novi Sad, dobio neprocenjivu kulturnu i društvenu vrednost i bogatstvo koje je doprinelo da Novi Sad postane ono što je danas – pravi kulturni i naučni centar i da tako zasluži titulu srpske Atine, što, kako je kazao, Novosađani sa ponosom ističu na svakom koraku.

„Ova najstarija kulturna institucija u srpskom narodu je preseljenjem utkala Novi Sad u kulturni kod nacije, a naša je obaveza da budućim generacijama približimo tu najstariju kulturno-naučnu ustanovu, kako bi one nastavile da neguju tekovine srpskog društva“, rekao je Vučević, dodajući da „hiljadama onih koji su učestvovali i koji danas učestvuju u radu te institucije dugujemo posebnu pažnju i zahvalnost, jer se oni nalaze na predanom i odgovornom zadatku“.

Predsednik Matice srpske Dragan Stanić je u polučasovnom govoru upoznao prisutne sa značajem donošenja odluke o preseljenju matice iz Pešte u Novi Sad i sa načinom donošenja te odluke, kao i o uticaju Matice srpske na srpsku kulturu i očuvanje samog srpskog nacionalnog identiteta.

Matica srpska je najstarija nacionalna ustanova u oblasti književnosti, kulture i nauke.

Osnovali su je srpski intelektualci i privrednici 16. februara 1826. godine u Pešti sa prvobitnim ciljem da pomaže književni list Serbske Letopisi, današnji Letopis Matice srpske.

Matica je predanim radom na prosvećivanju srpskog naroda, očuvanju nacionalnog i kulturnog identiteta i razvoju izdavačke delatnosti doživela punu afirmaciju na čitavom srpskom kulturnom i duhovnom prostoru.

Posle višegodišnjeg nastojanja da zbog uspešnijeg i plodotvornijeg rada dođe do preseljenja Matice srpske iz Pešte u Novi Sad, ono je najzad započelo 28. aprila 1864. godine.

Prelazak Matice srpske u Novi Sad bio je od presudnog značaja za razvoj grada kao srpskog kulturnog i intelektualnog središta, a održavanje Skupštine Matice srpske 12. maja 1864. godine u Novom Sadu predstavlja zvaničan datum preseljenja Matice.

Izvor i foto: Tanjug